Koniec „koszmaru”, czyli pożegnanie z Adobe Flash

Flash definitywnie odchodzi do lamusa. Adobe zaprzestanie wspierania tej technologii od 31 grudnia. Pliki Flash zostaną również zablokowane przez przeglądarki internetowe. Serwisy, firmy i instytucje, które nie zdążyły zastąpić tego standardu nowszymi rozwiązaniami, mogą mieć problem.

„Czy pozwolić wtyczce Adobe Flash działać na tej stronie?” – to komunikat, którego już nie zobaczycie. Z końcem 2020 r. Adobe rezygnuje ze wspierania swojego oprogramowania, które w ciągu ostatnich kilku lat dorobiło się fatalnej reputacji. „Zło” i „koszmar” to jedne z popularniejszych określeń kierowanych pod adresem tej technologii. Większości internautów Flash kojarzy się z inwazyjnymi reklamami i długim czasem ładowania strony. Tym, którzy wspominają go lepiej, zapewne przywodzi na myśl gierki i filmy online.

Bo Flash nie był (można już chyba mówić o nim w czasie przeszłym) złem w postaci czystej. Nieźle sprawdzał się w prezentowaniu treści multimedialnych i dynamicznych wykresów. Był obficie wykorzystywany w cyfrowej rozrywce, ale również rozmaitych kursach internetowych. Niestety był także nadużywany w tworzeniu reklam i stron www, gdzie dawał pożałowania godne rezultaty i owocował rozmaitymi uciążliwościami.

Główne wady technologii Flash

Lista mankamentów zarzucanych tej technologii jest długa. Najważniejsze z nich dotyczą:

• dziur, stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa internautów,
• spowalniania ładowania się stron ze względu na duże rozmiary flashowych konstrukcji,
• brak możliwości edycji treści i aktualizacji witryny bez dostępu do plików źródłowych FLA (możliwość edycji często wiązała się z koniecznością wykupienia plików od twórców stron),
• wymóg instalacji wtyczki Adobe Flash Player w przeglądarkach, które blokują elementy wykonane we Flashu ze względów bezpieczeństwa. Minusów Flasha jest więcej, jednak poza względami bezpieczeństwa głównym powodem odłożenia tej technologii do lamusa jest fakt, że zwyczajnie przestała ona być potrzebna.

Krótka historia Adobe Flash

Flash ma za sobą całkiem długą historię. Pierwsza wersja programu, stworzona przez FutureWave Software, pojawiła się w 1996 r. pod nazwą FutureSplash Animator. Po kilku miesiącach firma FWS została przejęta przez spółkę Macromedia, a sam program zyskał nową nazwę: Macromedia Flash. W kolejnych latach pod tą marką wypuszczono kilka kolejnych edycji software'u. W 2005 r. firmę Macromedia przejął koncern Adobe, który w 2007 r. zmienił nazwę jej flagowego produktu na Adobe Flash. Technologia od początku przeznaczona była do tworzenia animacji w oparciu o grafikę wektorową. Dedykowanym formatem był .swf. Pliki w tym rozszerzeniu określano zwykle jako pliki Flash, a do ich odtwarzania niezbędna była wtyczka Adobe Flash Player lub oddzielny program.

Jeszcze dziesięć lat temu narzędzie Adobe było postrzegane jako technologia z potencjałem (choć już wtedy krytykowane było za luki bezpieczeństwa i ograniczoną stabilność). Flash wniósł do internetu nową, multimedialną jakość, która robiła efektowne wrażenie na tle zgrzebnego HTML-u. Jednocześnie tworzenie stron za pomocą narzędzia Adobe było relatywnie kosztowne, czasochłonne, wymagało pracy od podstaw, a w dodatku owoce developmentu nie były dostępne dla każdego – niektóre przeglądarki miały problem z obsługą tej technologii. Ale – summa summarum – Flash pozwalał na tworzenie ładnych obrazków i atrakcyjnych animacji, czym zapewnił sobie karierę na kolejnych kilka lat.

Nowe czasy, nowe standardy: HTML5, WebGL, WASM

Obecnie zalety Flasha mocno wyblakły. Funkcje tego oprogramowania z powodzeniem realizuje HTML5, który nie posiada wad swojego „poprzednika”. Ostatnia generacja języka znaczników to otwarty standard, który wyróżnia się lekkością, funkcjonalnością, a przy okazji solidnością. Jest nie tylko bezpieczny, ale również w pełni obsługiwany przez wszystkie przeglądarki i nieustannie rozwijany. W dodatku poza HTML5 istnieje obecnie szereg innych technologii, które zastępują i rozszerzają możliwości Flasha, takich jak WebGL – rozszerzenie JavaScript, dostarczające developerom interfejsu grafiki 3D, czy WebAssembly (WASM) – standard zapewniający narzędzia programistyczne do tworzenia bogatych i wydajnych aplikacji webowych.

Adobe wygasza Flasha

Informacja o „terminacji” Flasha pojawiła się jeszcze w 2017 r. Adobe dał twórcom stron i animacji trzy lata na rozstanie się z tą technologią i zastąpienie jej alternatywnymi rozwiązaniami. Sześć miesięcy przed planowaną datą wygaszenia programu koncern uruchomił stronę informacyjną poświęconą EOL (ang. End-of-life, czyli „koniec życia”) – jak określa się ostatnią fazę cyklu życia produktu – Flasha. Koncern poinformował na niej, że od 31 grudnia 2020 r. zaprzestaje wsparcia technicznego swojego oprogramowania. Firma nie będzie wypuszczała aktualizacji ani łat bezpieczeństwa. Będzie natomiast przypominała użytkownikom o konieczności odinstalowania Flash Playera. Ponadto od 12 stycznia 2021 r. Adobe będzie blokować we Flash Playerze wszystkie treści stworzone z wykorzystaniem programu Flash. Również wszystkie duże przeglądarki internetowe zablokują działanie Flash Playera począwszy od 31 grudnia br.

ZUS przetrwał EOL Flasha

W ciągu trzech lat od pojawienia się pierwszego komunikatu w tej sprawie firmy miały sporo czasu na przeniesienie swoich zasobów z Flasha do HTML5 czy rozwiązań javascriptowych. Nie wszystkie jednak stanęły na wysokości zadania. Pod koniec listopada serwis Antyweb.pl poinformował, że z Flasha wciąż korzysta ZUS. Instytucja jeszcze w lipcu zapewniała na Twitterze – w odpowiedzi na pytanie zaniepokojonego petenta – że „stopniowo wycofuje z PUE dotychczasowe formularze we Flashu”. Flasha udało się wycofać rzutem na taśmę. Gratulujemy ZUS-owi...

Firmy, które przegapiły zmiany, mogą mieć problem

W kłopotliwej sytuacji może być wiele innych organizacji, które przeoczyły „historyczną” zmianę. EOL Flasha oznacza utrudnienia w działaniu wielu aplikacji i stron korzystających z tej technologii. Według danych W3Techs obecnie już tylko 2,6 proc. z 10 milionów najpopularniejszych witryn na świecie używa Flasha (w porównaniu z 28,5 proc. w 2011 r.), jednak pliki SWF wykorzystywane są również w rozmaitych zasobach wewnętrznych wielu firm, np. kursach onboardingowych czy upskillingowych.

Jeśli potrzebujesz pilnej pomocy w dostosowaniu swojej aplikacji lub serwisu internetowego do nowych standardów technologicznych – skontaktuj się z nami!